Romeinen, Franken en Noormannen

De eerste aanwijzingen dat er op deze plaats een nederzetting is geweest, dateren uit de Romeinse tijd (12 vóór – 450 na Christus).

Romeinse nederzettingen werden met elkaar verbonden door een uitstekend wegennet.

Een Romeinse hoofdweg op de westoever van de Maas werd in dit gebied via een Maasovergang verbonden met een hoofdweg op de oostoever. Deze Maas passage zou ter hoogte van Asselt kunnen hebben gelegen maar wellicht ook op de plaats waar van oudsher het Buggenummer veer heeft gelegen. In de directe omgeving van Asselt zijn een drietal Romeinse pannenovens gevonden. Hieruit mogen we afleiden dat er Romeinse gebouwen zijn geweest. Het gebied rondom de St. Dionysiuskerk heeft sporen aan het licht gebracht van bewoning uit de Romeinse en uit de aansluitend Karolingische periode (8^e-10^e eeuw).

De kerk ligt als het ware op een al dan niet kunstmatige heuvel, wellicht een uitstulping van het Maasterras, vlak langs de oude geul van de Maas.

In de kerkheuvel bevinden zich muurresten die volgens archeoloog Jan Hendrik Holwerda (1873-1951) Karolingisch zijn, en mogelijk behoord kunnen hebben tot het uit historische bronnen bekende Ascloa, het Noormannenkamp uit 881-882. Hij deed zijn onderzoek in 1928-1929 en bij zijn bevindingen worden tegenwoordig de nodige vraagtekens geplaatst.

Tijdens het onderzoek van Holwerda werd in elk geval veel Romeins en Karolingisch materiaal aangetroffen. Romeinse bouwfragmenten zijn overigens verwerkt in het muurwerk van het kerkje, waaronder zogenoemde hypocaustum-zuiltjes.

Vroegmiddeleeuwse bronnen maken melding van een Karolingische curtis, of te wel een domaniale hof in Asselt. Het domaniale stelsel was een bedrijfstype waarbij het land van een grootgrondbezitter werd bewerkt door 'laten', die in ruil voor hun arbeid een stuk land kregen waarmee ze in hun eigen onderhoud konden voorzien. De exacte ligging van de gebouwen en de bijbehorende landerijen van de curtis van Asselt is niet bekend. Historisch geograaf J. Renes zoekt die locatie ter hoogte van de huidige boerderij Asselterhof. De ligging van de St. Dionysiuskerk tegenover deze hof is voor hem daarvoor een belangrijke aanwijzing.